Rola mediów w Kościele katolickim

Życie współczesnego człowieka zostało opanowane przez szereg nowych technologii, których podstawowym zadaniem jest ułatwianie codziennego życia. Jedną z najbardziej wyróżniającymi się są media. Jako środki społecznego komunikowania o szerokim zasięgu, media podzielić można na wizualne (prasa, książka), audialne (radio) i audiowizualne (telewizja, film, Internet). Charakterystycznymi cechami mediów są: przepływ wielu informacji, ciągłe poszukiwanie sensacyjnych tematów, przedstawianie rozrywkowego stylu życia i w efekcie odrywanie widzów od rzeczywistości. Tak więc media umożliwiają użytkownikowi zaspokojenie potrzeb związanych z relaksem, odpoczynkiem i ucieczką od wysiłku umysłowego.

Kościół katolicki jako jedna ze społeczności aktywnie uczestniczy w sferze środków przekazu. Wymóg ten wobec duchowieństwa zaznaczony jest w Kodeksie Prawa Kanonicznego o mediach:
1. W wypełnianiu swojej funkcji, pasterze Kościoła, korzystając z prawa przysługującego Kościołowi, powinni posługiwać się środkami społecznego przekazu.
2. Pasterze ci mają pouczać wiernych, że spoczywa na nich obowiązek podejmowania współpracy zmierzającej do tego, by użycie środków społecznego przekazu przepoić duchem ludzkim i chrześcijańskim.
3. Wszyscy wierni, w szczególności zaś ci, którzy mają jakiś udział w organizowaniu lub użyciu środków społecznego przekazu, powinni się starać świadczyć pomoc pasterskiej działalności, tak żeby Kościół mógł także poprzez te środki skutecznie wypełniać swoją misję[1].

Ważne jest odpowiednie wykorzystanie mediów dla prawidłowego rozwoju człowieka. Papież Paweł VI wskazał na trzy powody zainteresowania Kościoła mediami:
- po pierwsze media pomagają Kościołowi otworzyć się na dzisiejszy świat, powszechnie używający nowoczesnych środków komunikowania,
- po drugie poprawiają jakość dialogu w obrębie Kościoła, docierając szybko do wszystkich jego członków,   
- po trzecie włączają Kościół w codzienny rytm ludzkiego życia, wnosząc w nie słowa Ewangelii.

Według kard. Zenona Grocholewskiego przed mediami katolickimi stoją dwa ważne zadania. To promocja godności osoby ludzkiej stworzonej na podobieństwo i obraz Boga oraz przekaz prawdy. Człowiek często ukazywany jest w mediach jako osoba bez godności, pogardzana przez innych, będąca często na równi z przedmiotem materialnym. Dlatego media katolickie muszą negować ten obraz, pokazując wyjątkowość osoby ludzkiej, ukazując jej duchowość, która przewyższa naganne zachowania, instynkty i cielesne skłonności.

Media katolickie muszą głosić prawdę, która jest głosem Chrystusa. To On powiedział: „Ja jestem drogą, prawdą i życiem”[2] oraz „Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie”[3]. Prawda zawarta w przekazie medialnym kształtuje osobowość człowieka i wpływa na jego postrzeganie świata. Media katolickie muszą kierować się prawdą przekazując codzienne informacje, ale reagując przy tym na nieprawdę ukazywaną przez inne środki przekazu, będące często „w rękach” osób o wrogich zamiarach wobec osoby ludzkiej. Bardzo ważne jest demaskowanie zła i fałszywych intencji, które pod pozorem dobra i szlachetności mogą wyrządzić wiele krzywd i bólu. Media katolickie muszą stosować krytyczną ocenę wobec tego co jest sprzeczne z głosem Chrystusa, będąc „głosem sprzeciwu” Kościoła katolickiego.

Papież Jan Paweł II nazwał media „wielkim wyzwaniem dla religijnego świadectwa dawanego w dialogu społecznym”[4]. W Polsce istnieje wiele mediów katolickich głoszących orędzie zbawienia, od prasy codziennej, przez radio i Internet, a kończąc na telewizji. Wyróżnić należy zwłaszcza toruńskie media - Radio Maryja i TV Trwam, które poprzez swój zasięg docierają również poza granice naszego kraju. To media słuchane i oglądane przez Polonię na całym świecie, będąc często jedynym źródłem informacji o sytuacji politycznej i gospodarczej państwa polskiego. Poza programami informacyjnymi i publicystycznymi, media te głoszą przede wszystkim nauczanie Kościoła. Ukazywane ono jest w programach ewangelizacyjnych dla dzieci i dorosłych, reportażach o wartościach religijnych oraz codziennej modlitwie. Przykładem jest codzienna transmisja Apelu Jasnogórskiego z Częstochowy, dzięki której każda osoba uczestniczyć może we wspólnej modlitwie do Matki Bożej. W tworzeniu programów ważna jest możliwość uczestnictwa w nich słuchaczy i telewidzów. Dzięki temu mogą oni wyrażać swoje wątpliwości, problemy, pytania, a także umacniać swoją wiarę.

Polskie media katolickie to także prasa, która dociera do wielu polskich domów i jest, obok książki, najstarszym oraz najbardziej dostępnym ze wszystkich mediów. Wśród rodzajów polskiej prasy katolickiej znaleźć można dziennik (Nasz Dziennik), tygodniki (Niedziela, Gość Niedzielny, Źródło) czy miesięczniki (W drodze, Rycerz Niepokalanej, Miejsca Święte). Powszechność tego medium sprawiła, że w wielu kościołach wydawane są gazetki parafialne, redagowane zarówno przez księży, jak i samych parafian.

Aby zachować aktualność przekazywanych wiadomości stworzona została Katolicka Agencja Informacyjna, zarządzana przez Konferencję Episkopatu Polski. Jej początki sięgają 1993 roku, gdy po przełomie w 1989 roku kryzys na linii państwo - Kościół spowodował trudności w przepływie informacji katolickiej. Celem KAI jest gwarantowanie obecności informacji religijnej w programach informacyjnych, docierających do wielu Polaków, poprzez profesjonalne informowanie mediów o aktualnej działalności i stanowisku Kościoła. Obecnie KAI jest największą agencją religijną w Europie Środkowo-Wschodniej i drugą w Europie Zachodniej.

Zaznaczyć należy, że Internet zaliczany do tzw. nowych mediów jest jedynym, gdzie każdy człowiek sam może wprowadzać dobre treści zgodne z nauczaniem Kościoła katolickiego. Czyli jest nie tylko odbiorcą, ale także nadawcą. Działania takie umożliwiają własne strony internetowe, blogi czy aktywne działania na portalach społecznościowych. Nie oznacza to, że każda osoba jest zdolna i posiada predyspozycje do działań ewangelizacyjnych. Dzisiaj często sami księża prowadzą katolickie portale internetowe, nagrywają filmy i piosenki o tematyce religijnej czy prowadzą własne konta na portalach społecznościowych. Przykładem jest Papież Franciszek, który na Twitterze ze Słowem Bożym dociera codzienne do milionów ludzi na całym świecie. W jego ślady poszło wielu kapłanów i osób konsekrowanych z całego świata, również z Polski.

Najstarszym medium jakie docierało do człowieka jest książka. To właśnie w postaci księgi spisana została Biblia, która niegdyś była jedynym środkiem ewangelizacyjnym. W postaci pisanej, a potem drukowanej powstało wiele nauczań Kościoła katolickiego, tworzonych przez duchowieństwo na całym świecie. Choć może się wydawać, że nowoczesne środki komunikowania umniejszają powoli roli książki, to jej znaczenie ewangelizacyjne jest wciąż bardzo znaczące.

Na początku XXI wieku rozwój nowoczesnych technologii pozwala na głoszenie Słowa Bożego z każdego miejsca do każdej osoby na świecie. Jest to bardzo ważne zwłaszcza w miejscach, gdzie obecność kapłana czy misjonarza nie zawsze jest możliwa, a istnieje ciągłe pragnienie słuchania słów Jezusa Chrystusa. Konieczne jest, aby Kościół katolicki nadążał za rozwojem technologicznym, wykorzystując jego zdobycze do ciągłej ewangelizacji człowieka, zmuszając do refleksji nad Słowem Bożym.      


[1] Kodeks Prawa Kanonicznego o mediach, Kan. 822.
[2] Ewangelia według Św. Jana 14, 6.
[3] Ewangelia według Św. Jana 18, 37.
[4] Jan Paweł II, Religia w środkach przekazu, Orędzie na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, 1989.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz